وابستگی و کنترل‌گری، دو سم مهلک برای هر رابطه‌ای هستند. این رفتارها می‌توانند به تدریج صمیمیت، اعتماد و احترام متقابل را از بین ببرند و منجر به فرسایش و نابودی رابطه شوند. خوشبختانه، با آگاهی و تلاش می‌توان از بروز این رفتارها پیشگیری کرد و یک رابطه سالم و متعادل را بنا نهاد.

• ✔️خودآگاهی را تقویت کنید: قبل از هر چیز، باید نسبت به احساسات، نیازها و الگوهای رفتاری خود آگاه باشید. چه چیزی باعث می‌شود که احساس ناامنی کنید؟ چه زمانی وسوسه می‌شوید که طرف مقابلتان را کنترل کنید؟
• ✔️مرزهای سالم تعیین کنید: مرزها تعیین می‌کنند که چه رفتارهایی برای شما قابل قبول هستند و چه رفتارهایی نیستند. به طور واضح و محترمانه مرزهای خود را با طرف مقابلتان در میان بگذارید و قاطعانه از آنها دفاع کنید.
• ✔️به نیازهای خود توجه کنید: نیازهای عاطفی، جسمی و ذهنی خود را بشناسید و برای برآورده کردن آنها تلاش کنید. انتظار نداشته باشید که طرف مقابلتان تمام نیازهای شما را برآورده کند.
• ✔️مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنید: یاد بگیرید که چگونه به طور موثر و شفاف با طرف مقابلتان ارتباط برقرار کنید. احساسات و نیازهای خود را به طور واضح بیان کنید و به حرف‌های طرف مقابلتان با دقت گوش دهید.
• ✔️اعتماد را در رابطه پرورش دهید: اعتماد، سنگ بنای هر رابطه سالمی است. به طرف مقابلتان اعتماد کنید و به او فرصت دهید تا اعتماد شما را جلب کند.
• ✔️حسادت را مدیریت کنید: حسادت یک احساس طبیعی است، اما اگر از کنترل خارج شود، می‌تواند به رابطه آسیب برساند. سعی کنید علت حسادت خود را شناسایی کنید و به جای سرزنش طرف مقابلتان، احساسات خود را با او در میان بگذارید.
• ✔️به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید: هر فردی حق دارد حریم خصوصی خود را داشته باشد. کنجکاوی بیش از حد، چک کردن تلفن همراه یا شبکه‌های اجتماعی طرف مقابل، نمونه‌هایی از رفتارهای کنترل‌گرانه هستند که باید از آنها اجتناب کرد.
• ✔️کنترل‌گری را با حمایت اشتباه نگیرید: کمک کردن به طرف مقابل و تلاش برای کنترل کردن او دو چیز کاملاً متفاوت هستند. از ارائه راه‌حل‌های غیرضروری یا مداخله در تصمیمات طرف مقابل خودداری کنید.
• ✔️اشتباهات را بپذیرید و عذرخواهی کنید: همه ما اشتباه می‌کنیم. اگر اشتباهی مرتکب شدید، مسئولیت آن را بپذیرید و با صداقت عذرخواهی کنید.
• ✔️به دنبال کمک حرفه‌ای باشید: اگر برای غلبه بر رفتارهای وابسته یا کنترل‌گرانه خود به تنهایی تلاش می‌کنید، از یک درمانگر یا مشاور کمک بگیرید.
• ✔️به یکدیگر فضا بدهید: هر فردی نیاز دارد که زمانی را برای خود داشته باشد. اجازه دهید طرف مقابلتان به علایق و سرگرمی‌های خود بپردازد و با دوستانش وقت بگذراند.
• ✔️از مقایسه رابطه خود با دیگران خودداری کنید: هر رابطه‌ای منحصر به فرد است. از مقایسه رابطه خود با روابط دیگران خودداری کنید و روی نقاط قوت رابطه خود تمرکز کنید.
• ✔️یاد بگیرید که “نه” بگویید: گفتن “نه” به معنای خودخواه بودن نیست. این به معنای احترام گذاشتن به نیازها و خواسته‌های خود است.
• ✔️به دنبال رشد فردی خود باشید: هر چه بیشتر روی رشد فردی خود تمرکز کنید، کمتر به طرف مقابلتان وابسته خواهید شد.

این نکات فقط شروعی هستند. برای درک عمیق‌تر این موضوع، می‌توانید با یک متخصص مشورت کنید. با تمرین و صبر، می‌توانید یک رابطه سالم و شاد را تجربه کنید.

چطور می‌توانیم در یک رابطه از رفتارهای وابسته و کنترل‌گر جلوگیری کنیم؟

۱. مرزهای شخصی خود را بشناسید و تعیین کنید

اولین قدم برای جلوگیری از وابستگی و کنترل‌گری، شناخت مرزهای شخصی است. چه چیزهایی برای شما قابل قبول هستند و چه چیزهایی نه؟ چه انتظاراتی از رابطه دارید؟ با خودتان صادق باشید و این مرزها را به روشنی برای خودتان مشخص کنید. این مرزها می‌توانند شامل حریم خصوصی، زمان شخصی، روابط با دوستان و خانواده، و استقلال مالی باشند. وقتی مرزهای خود را بشناسید، می‌توانید بهتر از خودتان در برابر خواسته‌های نامعقول دیگران محافظت کنید. مرزهای سالم، پایه و اساس یک رابطه سالم و متقابل هستند. به مرور زمان، مرزهای شما ممکن است تغییر کنند، بنابراین باید به طور مرتب آنها را بازبینی کنید و در صورت نیاز، تنظیمات لازم را انجام دهید.

۲. استقلال خود را حفظ کنید

وابستگی عاطفی زمانی شکل می‌گیرد که تمام هویت و شادی خود را در رابطه جستجو کنیم. باید فعالیت‌ها و علایق خود را خارج از رابطه حفظ کنید. وقت گذراندن با دوستان و خانواده نیز به حفظ استقلال شما کمک می‌کند و از انزوای اجتماعی جلوگیری می‌کند. وقتی احساس خوبی نسبت به خودتان داشته باشید، کمتر به تایید و توجه دائمی از طرف مقابل نیاز خواهید داشت. استقلال مالی نیز بخش مهمی از استقلال کلی شماست. سعی کنید استقلال مالی خود را حفظ کنید یا در جهت رسیدن به آن تلاش کنید.

۳. ارتباط موثر برقرار کنید

ارتباط موثر، کلید حل بسیاری از مشکلات در رابطه است. به جای سرزنش و انتقاد، احساسات و نیازهای خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید. به حرف‌های طرف مقابل با دقت گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. همدلی و درک متقابل، باعث تقویت صمیمیت و اعتماد در رابطه می‌شود. از به کار بردن جملات “تو” محور خودداری کنید و به جای آن، از جملات “من” محور استفاده کنید. مثلا به جای گفتن “تو همیشه دیر می‌کنی”، بگویید “وقتی دیر می‌رسی، من احساس نگرانی می‌کنم. ” در مورد انتظارات خود از رابطه، با طرف مقابل صحبت کنید و سعی کنید به یک توافق مشترک برسید. اگر در برقراری ارتباط موثر مشکل دارید، می‌توانید از یک مشاور یا درمانگر کمک بگیرید.

۴. به خودتان احترام بگذارید

خودباوری و احترام به خود، پایه و اساس یک رابطه سالم است. اگر به خودتان احترام نگذارید، دیگران هم به شما احترام نخواهند گذاشت. به نیازها و خواسته‌های خودتان اهمیت بدهید و از برآورده کردن آنها غافل نشوید. از خودتان مراقبت کنید. به سلامت جسمی و روانی خود توجه کنید و وقت کافی برای استراحت و تفریح اختصاص دهید. با خودتان مهربان باشید و از سرزنش و انتقاد مداوم خودداری کنید. ارزش‌های خود را بشناسید و بر اساس آنها زندگی کنید. وقتی به خودتان احترام می‌گذارید، دیگران نیز به شما احترام خواهند گذاشت و کمتر احتمال دارد که درگیر رفتارهای وابسته و کنترل‌گر شوید.

۵. به دنبال تایید و اعتبار از بیرون نباشید

وابستگی عاطفی زمانی شکل می‌گیرد که تمام ارزش خود را در تایید و توجه دیگران جستجو کنیم. سعی کنید به خودتان تکیه کنید و از درون احساس رضایت و ارزشمندی کنید. اهداف و آرزوهای خود را دنبال کنید و برای رسیدن به آنها تلاش کنید. به جای تمرکز بر نقاط ضعف خود، بر نقاط قوت خود تمرکز کنید و سعی کنید آنها را تقویت کنید. به خودتان اجازه دهید اشتباه کنید و از اشتباهات خود درس بگیرید. وقتی به خودتان اعتماد داشته باشید، کمتر به تایید و توجه دائمی از طرف مقابل نیاز خواهید داشت.

۶. قدرت نه گفتن را تمرین کنید

یکی از نشانه‌های وابستگی عاطفی، ناتوانی در نه گفتن است. از ترس اینکه طرف مقابل ناراحت شود یا رابطه به خطر بیفتد، به خواسته‌های نامعقول او تن می‌دهیم. یاد بگیرید که به خواسته‌هایی که با ارزش‌ها و نیازهای شما در تضاد هستند، نه بگویید. نه گفتن، نشان‌دهنده احترام به خودتان و مرزهای شخصی‌تان است. نه گفتن را با قاطعیت و احترام بیان کنید. در ابتدا ممکن است نه گفتن برایتان سخت باشد، اما با تمرین و ممارست، می‌توانید این مهارت را تقویت کنید.

۷. به نیازهای خود توجه کنید

در یک رابطه سالم، نیازهای هر دو طرف باید مورد توجه قرار گیرند. از برآورده کردن نیازهای خود غافل نشوید و به خواسته‌های طرف مقابل بدون در نظر گرفتن نیازهای خودتان، تن ندهید. نیازهای خود را به روشنی بشناسید و آنها را به طرف مقابل بیان کنید. در مورد برآورده کردن نیازهایتان، با طرف مقابل به توافق برسید. اگر احساس می‌کنید که نیازهایتان در رابطه برآورده نمی‌شوند، با طرف مقابل صحبت کنید و سعی کنید راه حلی پیدا کنید. نادیده گرفتن نیازهای خود، باعث ایجاد احساس نارضایتی و خشم در رابطه می‌شود.

۸. از کنترل کردن طرف مقابل خودداری کنید

کنترل کردن، یکی از نشانه‌های اصلی رابطه ناسالم است. سعی کنید به طرف مقابل خود اعتماد کنید و به او اجازه دهید که خودش تصمیم بگیرد. از تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل خودداری کنید. به جای آن، او را همان‌طور که هست بپذیرید. به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید و از تجسس در زندگی او خودداری کنید. کنترل کردن، باعث ایجاد احساس خفگی و نارضایتی در رابطه می‌شود. به جای کنترل کردن، سعی کنید با طرف مقابل خود همدلی کنید و او را درک کنید. اعتماد و احترام متقابل، پایه و اساس یک رابطه سالم است.

۹. به دنبال کمک حرفه‌ای باشید

اگر احساس می‌کنید که درگیر رفتارهای وابسته و کنترل‌گر هستید و نمی‌توانید به تنهایی از این الگوها خارج شوید، از یک مشاور یا درمانگر کمک بگیرید. مشاور یا درمانگر، یک فضای امن و بی‌طرفانه را برای شما فراهم می‌کند تا بتوانید در مورد مشکلات خود صحبت کنید و راه حل‌های مناسب را پیدا کنید.

۱۰. روی رشد شخصی خود تمرکز کنید

به جای اینکه تمام تمرکز خود را روی رابطه بگذارید، روی رشد شخصی خود تمرکز کنید. به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید باشید، علایق خود را دنبال کنید و برای رسیدن به اهدافتان تلاش کنید. وقتی روی رشد شخصی خود تمرکز می‌کنید، احساس خودباوری و رضایت از زندگی بیشتری خواهید داشت. وقتی روی رشد شخصی خود تمرکز می‌کنید، کمتر به تایید و توجه دائمی از طرف مقابل نیاز خواهید داشت. رشد شخصی، یک فرآیند مداوم است و هیچ وقت برای شروع آن دیر نیست. به خودتان اجازه دهید اشتباه کنید و از اشتباهات خود درس بگیرید.

۱۱. فعالیت‌های مشترک داشته باشید، اما از فعالیت‌های انفرادی غافل نشوید

داشتن فعالیت‌های مشترک با طرف مقابل، به تقویت صمیمیت و ایجاد خاطرات مشترک کمک می‌کند. اما باید از فعالیت‌های انفرادی خود نیز غافل نشوید. وقت گذراندن با دوستان و خانواده، به حفظ تعادل و استقلال شما کمک می‌کند. داشتن علایق و سرگرمی‌های جداگانه، باعث می‌شود تا رابطه شما پویا و جذاب باقی بماند. فعالیت‌های انفرادی، به شما فرصت می‌دهند تا انرژی خود را بازیابی کنید و با دیدگاه جدیدی به رابطه بازگردید. به طرف مقابل خود نیز اجازه دهید که فعالیت‌های انفرادی خود را داشته باشد.

۱۲. انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید

هیچ رابطه‌ای کامل نیست و همه روابط با چالش‌هایی روبرو می‌شوند. از طرف مقابل خود انتظار نداشته باشید که تمام نیازهای شما را برآورده کند و همیشه خوشحالتان کند. به جای تمرکز بر نقاط ضعف طرف مقابل، بر نقاط قوت او تمرکز کنید. به جای تلاش برای تغییر دادن طرف مقابل، سعی کنید او را همان‌طور که هست بپذیرید. در مورد انتظارات خود از رابطه، با طرف مقابل صحبت کنید و سعی کنید به یک توافق مشترک برسید.

۱۳. به زبان عشق طرف مقابل توجه کنید

افراد مختلف، عشق را به روش‌های مختلفی ابراز می‌کنند و دریافت می‌کنند. زبان عشق، روشی است که یک فرد ترجیح می‌دهد عشق را دریافت کند. پنج زبان عشق عبارتند از: کلام تأییدآمیز، وقت با کیفیت، دریافت هدیه، خدمات، و تماس فیزیکی. سعی کنید زبان عشق خود و زبان عشق طرف مقابل را بشناسید و به آن توجه کنید. وقتی به زبان عشق طرف مقابل توجه می‌کنید، او احساس دوست داشته شدن و ارزشمندی می‌کند. با شناخت زبان عشق طرف مقابل، می‌توانید نیازهای عاطفی او را بهتر برآورده کنید.

۱۴. در مورد مسائل مالی شفاف باشید

مسائل مالی، یکی از دلایل اصلی بروز اختلاف در روابط است. باید در مورد مسائل مالی با طرف مقابل خود شفاف باشید و از پنهان کردن اطلاعات مالی خودداری کنید. در مورد درآمد، بدهی‌ها و اهداف مالی خود با طرف مقابل صحبت کنید. یک بودجه مشترک برای مدیریت هزینه‌ها تعیین کنید. در مورد نحوه تقسیم هزینه‌ها در رابطه به توافق برسید. در مورد سرمایه‌گذاری و پس‌انداز با طرف مقابل مشورت کنید. مسائل مالی را به طور منظم با طرف مقابل بررسی کنید و در صورت نیاز، تغییرات لازم را اعمال کنید.

۱۵. با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشید

قطع ارتباط با دوستان و خانواده، یکی از نشانه‌های وابستگی عاطفی است. باید با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشید و از حمایت آنها بهره‌مند شوید. وقت گذراندن با دوستان و خانواده، به حفظ تعادل و استقلال شما کمک می‌کند. قطع ارتباط با دوستان و خانواده، باعث انزوای اجتماعی و افزایش وابستگی به طرف مقابل می‌شود.